Mae Prestatyn, sydd ar arfordir Gogledd Ddwyrain Cymru yn Sir Ddinbych yn agos i’r Rhyl wedi bod yn un o’r cyrchfannau glan môr enwocaf yng Ngogledd Cymru ers i’r trenau ddechrau cyrraedd yn 1848. Llifodd ymwelwyr yno o ddinasoedd myglyd Prydain Oes Fictoria i gael awyr iach Cymru a dilyn yr ysfa am ymdrochi yn y môr. Maen nhw’n dal i wneud hynny heddiw. Wedi’r cyfan, os byddwch yn penderfynu ymweld â Phrestatyn yr haf hwn, cewch y fraint o ddewis rhwng tri thraeth hardd sy’n ffurfio darn o dywod pum milltir o hyd. Mae’r promenâd gwych yn cysylltu’r traethau gan ddarparu dolen i gerddwyr a beicwyr.
Mae’r Traeth Canolog, sydd wedi ennill gwobr glanweithdra glan y môr, yn llydan ac yn wynebu’r Gogledd ac mae’n boblogaidd gan fod llawer o gyfleusterau fel caffis, tafarndai, arcedau diddanu a golff gwirion i’ch diddori drwy’r dydd. Mae Llwybr Beicio Gogledd Cymru, Llwybr Arfordir Gogledd Cymru a Llwybr Clawdd Offa, sy’n dathlu ei hanner canfed blwyddyn eleni, i gyd yn cyfarfod ar lan y môr. I’r gorllewin mae Traeth Ffrith sydd ochr yn ochr â Gerddi Gŵyl Ffrith ac mae’n ffinio â’r Rhyl. I’r dwyrain mae Traeth Barkby, sef y man cychwyn i Dwyni Gronant ac yno hefyd mae’r Clwb Hwylio. Y rhan hwn o’r traeth yw’r unig ran ar hyd saith milltir o dywod euraid y Rhyl a Phrestatyn ble gallwch gymryd rhan mewn chwaraeon dŵr, gyda sianel o fwiau sy’n mynd â’r beiciau jet a chychod cyflym allan yn ddiogel i gan metr oddi wrth y lan, ac mae’n boblogaidd oherwydd y cyfleusterau rhagorol. Oddi yma mae ardal o dwyni tywod eang o’r enw Twyni Gronant sy’n ymestyn i’r dwyrain i’r Parlwr Du, Talacre.
Canolfan Nova sydd wedi’i lleoli o glan y môr ym Mhrestatyn yw un o atyniadau ymwelwyr dan do mwyaf Gogledd Ddwyrain Cymru. Gan gynnwys drama feddal antur dan do ar y traeth 3 llawr, caffi ar y traeth awyr agored, bwyty golygfa o’r môr, pwll a’r ystafell ffitrwydd o’r radd flaenaf. Mae’n werth ymweld â chi p’un a ydych am weithio allan neu ymlacio a mwynhau golygfeydd godidog yr arfordir.
Yn wahanol i’r traethau eraill ac oherwydd ei werth eithriadol i fywyd gwyllt, mae’r holl system twyni a’r blaendraeth wedi’i ddynodi gan Gyngor Cefn Gwlad Cymru fel Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig. Dyma’r unig ddarn ohono ar arfordir Gogledd Cymru sydd heb ei addasu ac mae’n dal i weithio fel amddiffyniad naturiol rhag y môr. Mae Gronant hefyd yn gartref arbennig i’r unig haid o fôr-wenoliaid bach sy’n dal i fagu yng Nghymru. Mae o ddiddordeb rhyngwladol gan ei fod yn cyfrannu at dros 10% o’r boblogaeth sy’n magu yn y DU. Mae’r môr-wenoliaid bach yn mudo o Orllewin Affrica ym mis Mai ac yn aros tan fis Awst. Nhw yw’r lleiaf o’r rhywogaeth a gellir eu hadnabod drwy eu cynffonnau byr a thalcenni gwyn a’u pigau melyn â blaenau du. Mae’r adar swil hyn yn sensitif iawn i unrhyw darfu. Mae pob math o wenoliaid y môr yn gadael y nyth yn gyflym pan fydd rhywbeth yn tarfu arnynt, a elwir yn arswyd. Gallai unrhyw darfu bychan olygu dirywiad dinistriol i’r haid hanfodol hon. Os byddwch yn mynd i ymweld â’r haid, defnyddiwch y platfform ymweld sydd wedi’i ddarparu ar eich cyfer.
Ond mae llawer mwy i Brestatyn na’r môr, tywod a bywyd gwyllt. Mae’r dref yn swatio rhwng y môr a blodau gwyllt a choedwig hynafol Bryniau Prestatyn. Os ewch i fyny bryn Gwaenysgor, gallwch oedi yn yr olygfan a mwynhau’r golygfeydd godidog dros yr arfordir.
Mae gan Brestatyn sawl haen. Nid dim ond cyrchfan ar lan y môr ydyw – mae hefyd yn ganolfan siopa brysur gyda pharc manwerthu newydd sbon a Stryd Fawr annibynnol wahanol. Mae’n borth i’r awyr agored, gan orwedd ar ogledd Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy. Mae’n dref llawn treftadaeth, gan gynnwys adfeilion baddondy Rhufeinig a godwyd dros 2000 o flynyddoedd yn ôl. Ac yn fwy nag erioed, mae’n gyrchfan i gerddwyr. Mae Prestatyn ar ddechrau Llwybr Cenedlaethol Clawdd Offa, sy’n olrhain gwaith Brenin Offa o Mersia o’r wythfed ganrif o un pen i Gymru i’r llall. Mae llwybr y dref yn ei ddilyn ar hyd y Stryd Fawr. Gallwch stopio ar Loches y Bryniau neu barhau yr holl ffordd i Gas-Gwent, eich dewis chi ydyw.
Mae’r fideo yma yn dangos ychydig am y dref i chi ac yn rhoi blas o’r hyn i’w ddisgwyl gan y dref hardd.
Blog a ysgrifennwyd gan Adran Dwristiaeth Cyngor Sir Ddinbych, fel rhan o Gynllun Rheoli Cyrchfannau 2021.
.